Sztuczna inteligencja to nie tylko klucz do przyszłości gospodarki, lecz także strategiczny obszar walki o globalne przywództwo technologiczne. W odpowiedzi na tę rzeczywistość Komisja Europejska przedstawiła AI Continent Action Plan – kompleksowy plan mający uczynić Unię Europejską światowym liderem w rozwoju i wdrażaniu AI. Oparty na europejskich wartościach oraz wielomiliardowych inwestycjach, plan koncentruje się na pięciu filarach, które razem mają wzmocnić pozycję Europy na globalnej mapie technologicznej.
Europa jako potężny rynek AI
Celem nowej strategii Komisji Europejskiej jest przekształcenie Unii Europejskiej w przestrzeń, w której sztuczna inteligencja rozwija się dynamicznie, a jednocześnie w sposób odpowiedzialny i zorientowany na człowieka. Podejście to zakłada równowagę między postępem technologicznym a poszanowaniem praw podstawowych, etyki i bezpieczeństwa.
Jednocześnie plan zakłada strategiczną niezależność Europy – zarówno w zakresie mocy obliczeniowej, jak i dostępu do danych oraz kompetencji. W dobie rosnącej konkurencji ze strony USA i Chin, UE stawia na suwerenną i zrównoważoną drogę rozwoju AI.
Filar I: potężna infrastruktura obliczeniowa
Jednym z najważniejszych komponentów planu jest rozwój infrastruktury obliczeniowej zdolnej do obsługi najbardziej zaawansowanych modeli AI. Komisja planuje utworzenie:
- 13 AI Factories – centrów przetwarzania danych opartych na superkomputerach, które mają wspierać startupy, firmy oraz jednostki naukowe;
- 5 Gigafactories – megacentral o ogromnej mocy obliczeniowej, które umożliwią trenowanie najbardziej złożonych modeli generatywnych AI;
- rozbudowę sieci centrów danych w ramach planowanego aktu prawnego Cloud and AI Development Act, którego celem jest potrojenie europejskiej pojemności obliczeniowej do 2035 roku.
Wspomniane inicjatywy mają pochłonąć ponad 20 miliardów euro, a całkowite środki inwestycyjne przeznaczone na rozwój AI w UE mają wynieść 200 miliardów euro.
Filar II dane jako paliwo dla AI
Skuteczna AI wymaga dostępu do dużych, wysokiej jakości i odpowiednio uporządkowanych zbiorów danych. Dlatego Komisja proponuje stworzenie prawdziwego jednolitego rynku danych poprzez:
- wprowadzenie strategii Data Union Strategy, uzupełniającej przepisy Data Act i Data Governance Act;
- utworzenie Data Labs w ramach AI Factories – laboratoriów danych agregujących zasoby z różnych sektorów: zdrowia, energetyki, przemysłu czy administracji;
- wdrożenie federacyjnego modelu zarządzania danymi, który umożliwi interoperacyjność i bezpieczną współpracę transgraniczną.
Filar III: AI w służbie strategicznych sektorów
Obecnie jedynie 13,5% europejskich firm korzysta z rozwiązań AI. Komisja chce to zmienić, wdrażając strategię Apply AI, która ma na celu:
- zwiększenie adopcji AI w przemyśle, ochronie zdrowia, energetyce, obronności oraz administracji publicznej;
- rozwój strategii AI in Science, wspierającej zastosowania AI w badaniach naukowych;
- włączenie Europejskich Hubów Innowacji Cyfrowych (EDIH) do procesu wdrażania AI w małych i średnich przedsiębiorstwach.
Dodatkowo, stosowanie AI w zamówieniach publicznych ma promować europejskie rozwiązania i zwiększać popyt na rodzime technologie.
Filar IV: kompetencje i przyciąganie talentów
Brak wykwalifikowanej kadry to jedno z kluczowych wyzwań dla rozwoju AI w Europie. Komisja proponuje więc:
- utworzenie AI Skills Academy – platformy wspierającej edukację, szkolenia i rozwój kadr w obszarze generatywnej AI;
- zwiększenie liczby miejsc na studiach magisterskich, doktoranckich i inżynierskich związanych z AI;
- ułatwienia migracyjne i zachęty dla specjalistów spoza UE;
- intensyfikację działań badawczych i edukacyjnych w ramach programu RAISE – Resource for AI Science in Europe.
Takie działania mają na celu nie tylko szkolenie przyszłych ekspertów, ale także przyciągnięcie już doświadczonych naukowców i inżynierów AI.
Filar V: uproszczenie regulacji i wsparcie dla firm
Wdrażanie AI w zgodzie z unijnym prawem to kluczowy warunek długofalowego sukcesu. Komisja zadbała więc o:
- AI Act Service Desk – punkt informacyjny uruchamiany w lipcu 2025 r., który będzie wspierał firmy (szczególnie MŚP) we wdrażaniu przepisów rozporządzenia AI Act;
- uproszczenie procedur certyfikacyjnych i tworzenie przestrzeni do testowania (regulatory sandboxes);
- monitorowanie potencjalnych barier prawnych i dalszą deregulację tam, gdzie to konieczne.
AI Act, który wejdzie w życie etapami do 2027 roku, ma zapewnić jednolite zasady funkcjonowania rynku AI w UE i ograniczyć ryzyko fragmentacji przepisów między państwami członkowskimi.
Finansowanie: bez precedensu
Na realizację planu przeznaczono środki, jakich dotąd w Europie nie widziano w kontekście AI:
- 200 mld euro – całkowity cel inwestycyjny;
- 20 mld euro – na rozbudowę infrastruktury obliczeniowej (w tym Gigafactories);
- 10 mld euro – do 2027 r. na superkomputery i AI Factories;
- 700 mln euro – wsparcie badań i rozwoju w ramach GenAI4EU.
Kluczową rolę w mobilizacji środków prywatnych odegra inicjatywa InvestAI Facility, która ma zadziałać jako katalizator inwestycji w projekty AI o dużej skali.
Europa na drodze do suwerenności technologicznej
AI Continent Action Plan nie jest tylko kolejnym dokumentem strategicznym. To mapa drogowa prowadząca UE do niezależności technologicznej, większej innowacyjności i globalnego wpływu. Plan integruje inwestycje, prawo, edukację, dane i przemysł w spójny system, którego celem jest zbudowanie europejskiego ekosystemu AI z prawdziwego zdarzenia.
Ostatecznym celem Komisji jest nie tylko stworzenie infrastruktury czy przepisów – ale zapewnienie, że AI rozwijana w Europie będzie bezpieczna, etyczna i służąca ludziom. To ambitna wizja, ale dobrze przygotowany grunt sprawia, że jest jak najbardziej osiągalna.
Czytaj dalej:
