Rozwój sztucznej inteligencji nabiera tempa, a Polska dołącza do globalnych liderów w tej dziedzinie dzięki stworzeniu modelu Bielik – polskiego rozwiązania opartego na technologii dużych modeli językowych (LLM). Bielik polski, opracowany przez zespół z Akademickiego Centrum Komputerowego Cyfronet AGH oraz Fundacji SpeakLeash, to narzędzie, które może zmienić sposób, w jaki przetwarzamy i analizujemy dane tekstowe w naszym kraju.
Jak powstał ten model i jakie ma zastosowania? Przyjrzyjmy się bliżej jego architekturze, rozwojowi oraz korzyściom płynącym z wdrożenia własnych rozwiązań AI na polskiej platformie.
Powstanie Bielika – współpraca naukowa i pasja entuzjastów
Bielik polski to owoc współpracy zespołów badawczych oraz społeczności entuzjastów AI. Fundacja SpeakLeash, złożona z ekspertów z różnych dziedzin oraz badaczy, zainicjowała projekt mający na celu stworzenie największego polskiego zbioru danych tekstowych, co stanowiło fundament dla opracowania modelu Bielik. Kluczowym elementem tego procesu było zrozumienie specyfiki języka polskiego oraz gromadzenie danych, które są niezbędne do trenowania modeli językowych na wysokim poziomie.
– Najtrudniejsze zadanie polegało na pozyskaniu danych w języku polskim. Musimy operować wyłącznie na danych źródłowych, co do których mamy pewność, jakie jest ich pochodzenie – tłumaczy pomysłodawca Bielika, Sebastian Kondracki ze SpeakLeash.
agh.edu.pl
Bielik bazuje na architekturze transformera i jest modelem typu „decoder-only”, co oznacza, że przetwarza dane wejściowe wyłącznie za pomocą dekodera. Jest to model zbudowany na podstawie Mistral-7B, jednak jego konstrukcja została znacząco rozszerzona, aby lepiej odpowiadać potrzebom przetwarzania języka polskiego.
Superkomputery Helios i Athena – serce technologii
Aby umożliwić rozwój tak zaawansowanego modelu, jakim jest Bielik, zespół z Fundacji SpeakLeash współpracował z Akademickim Centrum Komputerowym Cyfronet AGH. Kluczową rolę odegrały tutaj dwa najpotężniejsze superkomputery w Polsce – Helios i Athena. Te maszyny o ogromnych mocach obliczeniowych pozwoliły na trenowanie modelu na gigantycznych zbiorach danych, które przekraczają możliwości standardowych komputerów.
– Wykorzystujemy do trenowania Bielika dwa najszybsze superkomputery w Polsce, Athenę i Heliosa, ale i tak w porównaniu z infrastrukturą światowych liderów mamy dużo mniejsze zaplecze. Do tego, w tym samym czasie z zasobów superkomputerów korzysta kilkuset innych użytkowników – wyjaśnia Marek Magryś.
Helios i Athena dysponują mocą obliczeniową rzędu 44 PFLOPS w tradycyjnych symulacjach oraz 2 EFLOPS dla obliczeń z zakresu sztucznej inteligencji. To one zapewniły, że Bielik polski stał się jednym z najpotężniejszych modeli językowych stworzonych w naszym kraju.
Zastosowania Bielika w nauce i biznesie
Bielik polski nie jest jedynie narzędziem teoretycznym. Jego potencjalne zastosowania obejmują wiele dziedzin – od nauki, przez biznes, aż po administrację publiczną. Dzięki swoim zdolnościom przetwarzania języka, Bielik może być używany do analizy dużych zbiorów danych tekstowych, generowania streszczeń dokumentów, a także wspomagania komunikacji między użytkownikami a systemami automatyzacji, np. w obsłudze klienta.
– Warto wiedzieć, że Bielik będzie bardzo dobrze sprawdzał się w zakresie np. streszczania treści. Już w tym momencie nasz model ma swoją użyteczność w obszarze naukowym oraz biznesowym, może służyć na przykład do usprawnienia komunikacji z użytkownikami podczas obsługi zgłoszeń w Helpdesku – wyjaśnia Szymon Mazurek z ACK Cyfronet AGH.
Jednym z kluczowych aspektów rozwoju Bielika jest również to, że model jest dostępny publicznie w ramach domeny open-source. Umożliwia to badaczom i firmom na korzystanie z niego, modyfikowanie go oraz dostosowywanie do swoich potrzeb, co czyni go wszechstronnym narzędziem dostępnym dla wielu różnych branż.
Porównanie z zagranicznymi modelami – przewagi i wyzwania
Na rynku modeli językowych dominuje ChatGPT stworzony przez OpenAI. Choć ChatGPT radzi sobie z językiem polskim, nie jest dostosowany do specyficznych potrzeb użytkowników polskojęzycznych. Twórcy Bielika podkreślają, że model angielski, mimo wsparcia dla innych języków, nie rozumie w pełni polskiej kultury, niuansów językowych ani złożoności prawnych czy medycznych tekstów.
Właśnie dlatego rozwijanie lokalnych modeli językowych, takich jak Bielik, ma kluczowe znaczenie dla suwerenności cyfrowej i technologicznej Polski.
Podsumowanie – dlaczego Bielik jest istotny dla przyszłości AI w Polsce?
Bielik polski to ważne osiągnięcie, które pokazuje, że Polska ma potencjał, aby rozwijać nowoczesne technologie sztucznej inteligencji na światowym poziomie. Dzięki współpracy między naukowcami, fundacjami oraz jednostkami akademickimi, Bielik może wspierać nie tylko badania naukowe, ale również zastosowania biznesowe i administracyjne.
Model ten nie tylko podkreśla znaczenie inwestycji w lokalne projekty AI, ale także wzmacnia pozycję Polski w globalnym wyścigu technologicznym. Twórcy Bielika udowodnili, że polska sztuczna inteligencja może działać na własnych zasadach, rozwijając się niezależnie od zagranicznych rozwiązań.
W miarę jak Bielik polski zyskuje na popularności, możemy spodziewać się dalszych innowacji i rozwoju aplikacji, które będą miały realny wpływ na codzienne życie, gospodarkę i naukę w naszym kraju.
Czytaj dalej: